Uitvliegen

En dan ineens blijkt 25 november 2018 zo’n dag te zijn waarop een nieuw hoofdstuk in je leven begint. Hoewel, opeens……. Het kwam bepaald niet onverwacht.

Onze oudste gaat voor zijn HBO-opleiding een afstudeerstage doen in Wageningen. Van eind november tot en met juni a.s.
Te ver, om dagelijks heen en weer te reizen vanuit Schiedam. Dus moest er een kamer gezocht worden. Die vonden we al snel voor hem in Rhenen. Precies goed voor hem. Vanwege zijn autisme zochten we namelijk samen naar een niet al te druk huis.
En je komt op kamerverhuursites oproepen tegen als deze: “Hoi, wij wonen hier met 3 chicks en 4 gasten. Ons huis heeft een ziek grote tuin. Daar hebben we een bar in gebouwd. Als je af en toe helpt om de bank naar buiten te sjouwen, dan kun je met ons lekker chillen in de tuin”. (Letterlijke tekst). Hier zou onze zoon doodongelukkig worden.

We vonden een zolderkamer in een huis in Rhenen. Met drie andere studenten. Van diverse nationaliteiten. De voertaal in huis is Engels, dus dat is alleen maar extra leuk. Ook nog eens op loopafstand van de dierentuin.

En zondag 25 november was het dus zover. Om even na elf uur ’s ochtends was het tijd om met de auto naar Rhenen te vertrekken. Ik achter het stuur, mijn zoon naast me. Stil, erg stil was hij. Een teken van spanning. Bij mij viel die spanning wel mee.
Natuurlijk het is best een moment. Maar hij is 21, dus dan wordt het ook wel tijd dat hij zijn eigen weg gaat. Al is het maar tijdelijk.

Een jaar of tien geleden hadden wij nog onze angsten over hoe hij zich als kind met autisme zou ontwikkelen en of hij ooit zelfstandig zou kunnen wonen.  Hij heeft zich echter ontwikkeld tot een zeer zelfstandige jonge vent, die zich prima redt in de maatschappij. Dus die stap naar een kamer op 100 kilometer van mijn huis, die gaat hij gewoon goed verrichten.

In Rhenen waren zijn spullen zo naar zolder gesjouwd. Waarna het voor mij weer tijd was terug te rijden naar Schiedam. Na een korte knuffel (waar ik meer op zat te wachten dan hij) stapte ik in mijn auto.

De hele verdere dag heb ik negens last van gehad. Heb nog met hem gesproken via WhatsApp. Geintjes gemaakt, onder andere door te zeggen dat er morgen een Poolse seizoensarbeider naar zijn kamer hier komt kijken. Gewoon het contact zoals we het altijd hadden.

Hij vertelde dat hij al heel leuk welkom geheten was door een van de andere studenten. Dat gaf een geruststellend gevoel.

En toen, kwam om kwart over tien ‘s avonds een bericht binnen via WhatsApp. Een bericht van maar een woord: “Trusten”.
Op dat moment voelde ik, dat er vandaag toch echt een nieuw hoofdstuk in onze levens begonnen is. En dat mij dat tòch niet onberoerd laat….

It was twenty years ago today...

In januari 1997 was ik een van de gasten in een nachtprogramma van Radio Rijnmond. Presentatrice en gasten hadden een ding gemeen: ze zouden in 1997 allemaal 30 jaar oud worden. Met elkaar keken we terug op onze eerste dertig jaar.

Ik vond het een enorm leuke ervaring. Terwijl ik in de studio zat, draaide thuis een videoband mee, die het geluid van de uitzending opnam.

Vorig jaar was ik oude videobanden aan het digitaliseren, toen ik deze band weer tegenkwam.
Terwijl ik hem opzette, bedacht ik mij, dat al deze mensen in 2017 50 zouden worden. Zou het niet leuk zijn 20 jaar later nog eens bij elkaar te komen?

Het mailtje naar de presentatrice van toen, Eva Kuijt, was snel verzonden. Waarna een balletje is gaan rollen. Wat erin geresulteerd heeft, dat een aantal van de mensen van toen op vrijdag 24 februari weer in de studio van Rijnmond bij elkaar zal komen.

Ik heb er zin in!

Tegelijkertijd is het een vreemde ervaring terug te luisteren naar de uitzending van toen.
Op dat moment, januari 1997, vermoedde ik nog niet half welke impact nu precies dàt jaar op mijn leven zou hebben. Dat ik vader zou worden, dat wist ik natuurlijk wel.
Maar dat ik in datzelfde jaar mijn vader zou verliezen (en dan ook nog eens de manier waarop), daarvan had ik nog geen benul. Dat ik daardoor in 1997 in een klap tien jaar ouder zou worden; ik wist het allemaal nog niet.

Om nog maar niet te spreken over de gebeurtenissen in de jaren erna. Tweede kind, echtscheiding, van kamp wisselen (er zit nu geen vrouw, maar een man naast mij op de bank), dat alles gebeurde in de jaren direct na deze uitzending.

Ik hoor op de band een aardige, maar naïeve jongen. Die zegt dat hij te nuchter is om overspannen te worden (4 jaar later: een joekel van een burn-out).

Confronterend. Maar natuurlijk kijk ik daar nu op terug als bijna vijfitgjarige. Met twintig jaar extra levenservaring. Waarschijnlijk levert dit, gecombineerd met de ervaringen van de overige aanwezigen aardige stof op voor een leuke uitzending.

We gaan het merken, aanstaande vrijdag tussen 18:00-19:00 uur. 

Grappig zijn bij Albert Heijn

Het is zaterdag 14 januari en ik sta in de rij voor de servicebalie van Albert Heijn, om een krant af te rekenen. Terwijl ik wacht, valt mijn oog op een beeldscherm aan de achterzijde van de kassa.
Hierop komt regelmatig de tekst voorbij, dat er nu Staatsloten gekocht kunnen worden voor de trekking van 10 januari. Kennelijk vergeten weg te halen dus.

 Als ik aan de beurt ben, leg ik mijn krant op de toonbank en zeg (in een poging grappig te zijn) dat ik graag een staatslot wil, voor de trekking van 10 januari.

Het meisje achter de kassa schiet ogenblikkelijk met haar vingers naar het touchscreen van haar staatslotencomputer.
Voordat ik straks echt met een staatslot in mijn handen sta, roep ik snel: "ik maak een grapje hoor".
Het meisje hoort het niet en zegt: "U bedoelt de trekking van 10 februari?"

Ik antwoord, dat ik 10 januari zei, omdat dit nog op het beeldscherm achter haar kassa staat.
Hierop kijkt zij mij vragend aan en verlaat haar balie.
Ze komt naast mij staan en wacht, tot de betreffende tekst weer voorbij komt.

"U kunt nu loten kopen voor de trekking van 10 januari", meldt het scherm en het meisje zegt: "Oja".

Ze keert terug achter haar toonbank en ik zeg voor alle zekerheid nogmaals, dat ik alleen maar een krant wil, maar dat ik over de staatsloten begon, vanwege de tekst op de monitor.

Ze reageert er niet echt meer op en praat kort met een collega, die net aanschuift.

Ik leg het verschuldigde geld neer en pak mijn krant.
Op dat moment kijkt het meisje nog een keer naar haar scherm en vervolgens naar mij.
"Maar het is natuurlijk al 10 januari geweest hoor, meneer".

Het kost mij moeite niet te gaan gillen. In plaats daarvan antwoord ik: "En daarom zei ik het dus ook". Een glazige blik terug is mijn deel.

Zachtjes wenend verlaat ik de supermarkt.

Moraal van dit verhaal: Probeer nóóit grappig te zijn bij Albert Heijn!

In dierbare herinnering: Freek S. Loman

In 1995 trad ik toe tot Theater Stichting Tribune (TST). Een klein theatergezelschap uit Dordrecht. Een gezelschap dat op locatie speelde. Op de meest gekke plaatsen in Dordrecht.

De eerste productie werd gespeeld op de zolder van een boerderij en heette "De Miraculeuze Comeback van Mea L. Loman". Het ging over een gemankeerde zangeres, die deel had uitgemaakt van een groepje artiesten, dat vooral optrad in bejaardenhuizen. Mea zong het liefst Franse chansons. Probleem was wel, dat ze niet kon zingen.

Mea was getrouwd. Haar man was werkloos. En daar voelde hij zich erg zielig over.
Het stel had een zoon, Freek. Freek was een jaar of 16 en leed enorm onder het dominante gedrag van zijn moeder. Hij was ongelukkig, depressief (suïcidaal)  en schreef op zijn kamertje gedichten.
Waarover die precies gingen, werd in het stuk niet duidelijk.
Ook las hij graag gedichten van Martinus Nijhoff (en die zijn NIET vrolijk, kan ik u vertellen!).

Als Mea heeft meegedaan aan een talentenjacht, die op TV wordt uitgezonden en daarin volledig door de jury wordt afgebrand (zonder dat zij zich dit realiseert), wordt het Freek teveel. Hij maakt een einde aan zijn leven.
Mea's reactie: zij klimt weer op het podium en zingt "Non, je ne regretre rien".....

Mijn rol in het stuk was die van Freek....

TST had een groep donateurs, die na afloop van iedere productie een "vriendencadeau" ontvingen.

Ter gelegenheid van deze productie werd mij gevraagd, of ik niet een paar gedichten kon maken als Freek. Nou, dat wilde ik dus wel! In de huid kruipen van een suïcidale puber. Het was een uitdaging!

Ik maakte vier gedichtjes, die werden gebundeld in een mini-boekje met de titel: "Moeder, gedichten van Freek S. Loman (uit zijn nalatenschap).

Het bundeltje heb ik nog, maar de gedichten zijn nooit omgezet in digitale vorm.
Hoog tijd, dat dit eens gebeurt!

Daarom presenteer ik hier met trots: De nagelaten gedichten van Freek S. Loman!
(Zakdoeken bij de hand graag).

1.  Moeder

Wie, oh wie zal er ooit weten
Hoe ik worstelde en vocht
Doch de klemming op mijn keel
Wordt mij langzaamaan teveel
Maar 'k zal het spoedig zijn vergeten
Na mijn laatste ademtocht

2.   Het bestaan

Donkere wolken in de lucht
Schuimkragen op de golven
Windkracht acht in mijn gezicht
Mijn kleding doornat van de regen

Sombere mensen in de bus
Spitsvolk, op elkaar gepakt
Een mooi meisje lacht naar mij
Ik sla mijn ogen neer: verlegen

In de beschutting van mijn kamertje
Vind ik soms heel even rust
Tot ik háár stem beneden hoor
Die net een toonladder heeft bestegen

De wortels van mijn onzekerheid
Groeiden zeer voorspoedig uit
Het leven wordt een zware last
En daar kan ik niet meer tegen

3.  Mist

Ik wandel in de mist
Een koele deken
Die mijn eenzaamheid benadrukt

Ik wandel in de mist
Hoor enkel geluiden van veraf
Niemand valt mij lastig

Ik wandel in de mist
Het hoofd gebogen
Stilte in een beeld gevat

De krant vertelt: "Eén dode door de mist"
En ik denk bij mijzelf
"Was ik die dode maar"

4.  Non, je ne....

Eén goed scheermes is voldoende
Eén sterk touw dat moet volstaan
Ik heb een volle pot met pillen
In een vergeten hoekje staan

De onmetelijke hoogte
Van een brug of torenflat
Zal zeer doeltreffend werken
Mits niemand mij de sprong belet

Eén van bovenstaande opties
Doet anderen misschien verdriet
Maar aan mij brengt het verlossing
Neen, ik betreur het zeker niet

PS:
Ik weet nu hoe het zal gebeurren
En daar kom in niet op terug
Ik zal springen in Zaltbommel
Van de Martinus Nijhoffbrug

Zo, bent u er nog???

Er kwam namelijk nog een nabrander.
Een tijdje na de productie was er een terugkomavond voor iedereen, die bij de productie betrokken was. En aan alle spelers werd gevraag een cadeautje mee te nemen voor onze regisseur, Marieke van Leeuwen. Een cadeautje, dat iets te maken had met het karakter dat je had gespeeld.

Ik besloot, dat er nog een nagelaten gedicht van Freek moest zijn.
Hierbij dus zijn aller- allerlaatste gedicht:

Scheermes

Drie hoeraatjes voor het scheermes
Alle pillen toch ten spijt
Is dit het meest probate middel
Tegen depressiviteit

Wordt de wurging door je moeder
Je op een dag weer eens teveel
Grijp dan maar naar je scheermes
En zet het tegen pols of keel

Legt een, op zich wel lieve, vader
Een loden last op jouw bestaan
Zoek dan meteen een mooie ader
En zie het bloed al kloppend gaan

In mijn toch nog korte leven
Trof ik, achteraf beziend
In het scheermes van Gilette
Mijn aller- allerbeste vriend

Het verlost mij van mijn leven
In de warmte van een bad
Met mijn armen onder water
Verdwijn ik in het zwarte gat....

Freek S. Loman

Ik wens u prettige kerstdagen en een voorspoedig nieuwjaar!

Je wordt ouder Papa....

Mijn leven beweegt zich onvermijdelijk steeds dichter richting mijn vijftigste verjaardag. Over een kleine acht maanden is het zover. Vind ik dat erg? Nou nee; het alternatief is NIET vijftig worden. En dat zie ik zéker niet zitten!

Wat wèl confronterend is, is de lichamelijke verandering. In mijn gedachten ben ik nog altijd 25 en tot schaamte van mijn kinderen gedraag ik mij af en toe ook zo.

Maar het lijf vertelt een ander verhaal. Het begint al met het stuk perkament dat 's ochtends in de spiegel naar mij terugkijkt. Nu trekt dat in de loop van de dag wel weer enigszins weg (behalve de oogleden, waarvan mijn opticien al eens heeft gezegd dat ik ze moet laten inkorten, omdat ze teveel in de weg hangen).

Verder merk ik dat ik met wandelen in Engeland (dat ik in de heuvels trouwens vanwege verslechterende knieën al enkele jaren met wandelstokken doe), dat ik veel voorzichtiger over de rotsen loop, dan ik vroeger deed.

Vorig jaar had ik een aderontsteking in mijn arm. Dat betekende dat ik van de apotheek een steunkous mee kreeg, die ik om het getroffen lichaamsdeel moest dragen. Een dieptepunt in mijn bestaan. Helemaal toen ik hem op de ochtend van mijn verjaardag niet kon vinden. Op dat moment realiseerde ik mij, dat ik mijn 48e verjaardag begon met het zoeken naar mijn steunkous.
En dan twee uur later vrolijk trakteren op je werk....

Afgelopen weekend ben ik in het donker, op mijn slaapkamer, nogal hard gevallen. Ik struikelde over een grote vloerventilator, die ik daar toch echt zelf neergezet had. Niet mijn meest snuggere moment van dit jaar.

Het directe resultaat: een harde klap tegen mijn bed aan, een lief die wakker schrok en twee behoorlijk pijnlijke voeten. Vanmorgen uitte zich echter nog een gevolg:  een grote rode plek en een rode streep op mijn onderbeen. Pijnlijk en warm. Direct moest ik denken aan de aderontsteking in mijn arm.
Dus zocht ik voor alle zekerheid mijn steunkous maar weer op en ging ik even langs de huisarts.
Die hoorde mijn verhaal aan, keek en bevestigde vervolgens mijn vermoeden.
"Steunkous aan en rustig aan doen", was zijn advies.

Ik voelde mij direct weer bejaard....

Maar okee, dat moest ik dan maar accepteren.
Omdat ik nu toch bij de huisarts zat, wilde ik hem vervolgens direct even laten kijken naar een (gelukkig piepklein) plekje, dat ik sinds een jaar op mijn huid heb.
Moest ik mij hier zorgen om maken? Was het eng?
De arts keek en zei vervolgens: "Nee hoor. Niets engs. Gewoon een beginnend ouderdomswratje".

Op dat moment kreeg ik dus enorm zin om te gaan gillen!
Maar omdat dat wel heel raar zou overkomen in de volle wachtkamer, ben ik maar in de lach geschoten.

Kortom: het is mij vandaag weer eens duidelijk geworden dat het verval onvermijdelijk is en hooguit wat vertraagd kan worden. Het is niet anders!

Ik houd mij maar vast aan het korte gedicht "The Sunny Side", dat Drs. P ooit schreef over ouder worden:

"De haardos neemt gestadig af,
Voorts mis ik reeds twee kiezen,
Zo heeft men na verloop van tijd,
Steeds minder te verliezen".

Nee toch?

Soms hoor je verhalen, waarvan je denkt: "Dit hoor ik niet goed".

Zo gingen twee goede bekenden van mij vorige week als publiek naar de opname van een populair programma van VARA/BNN.

Zo'n programma waarbij de VARA (uit hun stal komt het) het opneemt voor mensen die last hebben van paarse krokodillen, onwillige overheden, discriminatie. Noem maar op.

En dat allemaal op ludieke, satirische wijze gebracht, in de vorm van dik aangezette types. Met een ervaren vakvrouw als anker. 

De mensen wiens probleem besproken wordt zijn meestal ook aanwezig in het publiek. Zij mogen vaak ook nog even reageren.

Mijn goede bekenden zaten op de tribune, toen binnen hun gehoorsafstand een regieassistente aanwijzingen gaf, ter voorbereiding op de volgende scene.

Bij deze scene was het ook de bedoeling dat het echte slachtoffer vanaf de tribune nog iets zou mogen zeggen.

Naast deze persoon zaten twee jonge vrouwen, met een fors postuur.

En toen kwam het: de regieassistente zei: "We kunnen zo beginnen met de volgende scene. Maar eerst moeten die twee dikke vrouwen weg". 

Waarop de betreffende dames (die dit niet konden horen) gevraagd werd plaats te maken voor eveneens twee jonge dames. Maar ditmaal van een slanker formaat. En vervolgens werd de scene opgenomen.

Die rechtvaardige, betrokken VARA wil dus niet dat er dikke mensen in beeld zitten. Het oog wil kennelijk ook wat. Het voor de benadeelden opkomende programma heeft er dus kennelijk geen moeite mee zelf wel onderscheid te maken tussen mensen.

Toen ik dit hoorde dacht ik: "KANNIEWAARZIJN"!! Maar dat is het helaas dus wel...

Drie decennia vrijwilliger in Blijdorp

Augustus 1985. Mijn vader vertelde mij: "Aanstaande zaterdag ga ik naar Blijdorp. Daar hebben ze namelijk vrijwilligers nodig en ik heb mij aangemeld".
Mijn reactie was er direct: "Oh leuk, dan ga ik mee".

En dus zaten we die zaterdag in een lokaal achter het ijsberenverblijf. Samen met nog enkele tientallen andere kandidaten. De kennismaking beviel en de weken erna volgden we een opleiding tot rondleider.

Blijdorp was drie jaar eerder voorzichtig begonnen met enkele vrijwilligers en onze groep was de eerste forse uitbreiding van het bestand. De opleiding bestond voornamelijk uit het door de tuin lopen met enkele van de bestaande vrijwilligers. Na die weken kon het echte werk beginnen: ik was rondleider!

Al snel slokte mijn nieuwe hobby een groot deel van mijn tijd op. Naast de kinderrondleiding werden nieuwe rondleidingen ontwikkeld. De Aqua-Terra Rondleiding in de Rivièrahal, Rondleidingen voor volwassenen en natuurlijk de Blijdorp By Night. Ik deed het allemaal.
Ook toen (om de rondleidingloze zomervakantie door te komen) informatiepunten ontwikkeld werden deed ik enthousiast mee.

De groep werd groter. En om de kwaliteit van vrijwilligers te vergroten werden volwaardige opleidingen ontwikkeld. Ook die mocht ik gaan geven.
Ook werd ik lid van de "Stuurgroep":  een soort bestuur van de organisatie en het vertegenwoordigend orgaan van de vrijwilligers.

Die augustusmaand waarin mijn vader en ik samen Blijdorp binnenstapte was dus afgelopen maand 30 jaar geleden. En nog altijd loop ik rond als vrijwilliger in deze prachtige dierentuin.

Er is veel veranderd: allereerst Blijdorp. In 1985 een zieltogende, verouderende tuin. Maar ook een tuin die in de jaren daarna barstte van de ambities om te veranderen en te moderniseren.
In 30 jaar zijn heel veel van die ambities gerealiseerd. De tuin toen en die van nu verschillen als dag en nacht van elkaar. Dat lokaal achter het ijsberenverblijf is zo'n 25 jaar geleden afgebrand. Er lopen nu Ringstaartmaki's. En ook dat ijsberenverblijf is inmiddels omgetoverd tot Tijgerkreek.

De vrijwilligersorganisatie is uitgegroeid tot een groep van circa 300 mensen.
Een enorm sociale groep mensen, die regelmatig lief en leed met elkaar deelt. En een groep waarin iedereen elkaar bij de voornaam noemt. Zonder rangen of standen.

We hebben mensen zien komen. Er zijn vrijwilligers overleden, waaronder mijn vader.
Ik werd verliefd op een van onze rondleidsters. We trouwden in de Sterrenzaal in Blijdorp, ongeveer op de plek waar wij elkaar voor het eerst spraken. Onze kinderen gingen als baby mee naar onze rondleidingen. Het is dat in Blijdorp geen scheidingen voltrokken worden, anders hadden we die handeling waarschijnlijk ook daar laten voltrekken.
Nog altijd zijn mijn ex en ik allebei actief in Blijdorp. En nog altijd komen wij elkaar daar met plezier tegen.

De tijd die ik besteed aan Blijdorp is wel beduidend minder geworden. De voornaamste reden is mijn uit de hand gelopen lidmaatschap van D66, dat vorig jaar leidde tot een lidmaatschap van de gemeenteraad van Schiedam. Dat kost mij, naast mijn werk, al snel 20 tot 25 uur per week. Een aantal activiteiten heb ik "afgestoten".

Maar nog altijd loop ik met veel plezier mijn rondleidingen. En roep ik regelmatig dat ik de mooiste hobby ter wereld heb.

Sinds vorige week geef ik voor het eerst in een jaar of drie weer cursus aan een groep aspirant-vrijwilligers. En ook dan merk je weer hoe leuk ook dàt is om te doen.
Extra leuk is dat ik "les" mag geven aan mijn nichtje Nicole. Als zij deze en de volgende cursus met succes afrondt, betekent dit dat de derde generatie van onze familie actief wordt in Blijdorp.
En ook de volgende rammelt al aan de poort, want mijn zoon Pim is vastbesloten, nu hij 18 is, zich aan te melden als vrijwilliger.

Drie decennia loop ik dus nu al rond in Blijdorp. En nog altijd maak ik nieuwe dingen mee. Zoals recent de "spontane" geboorte van Nijlkrokodillen. Zie je ineens tussen de volwassen dieren jonge krokodillen liggen! En nog altijd is iedere rondleiding weer anders dan die voorgaande.

Vanmiddag heb ik onverwacht een kinderrondleiding gelopen. De ingeroosterde rondleider was niet komen opdagen, terwijl er een groep kinderen, die een kinderfeestje vierden, stond te wachten.
En dus trok ik, terwijl ik net uit het leslokaal kwam, mijn jas maar aan. Want zo'n feestje moet natuurlijk doorgaan! En als je dan anderhalf uur later van enkele van de kinderen uit de groep een afscheidsknuffel krijgt, dan is dat onbetaalbaar!

Een van de grootste voorrechten van het vrijwilligerschap is misschien nog wel dat je de dierentuin ook ziet op momenten waarop deze gesloten is. Zoals vanmorgen, toen ik op weg naar mijn cursus langs de giraffenstal liep. En vervolgens een stuk of vier giraffen (verrast door het vroege bezoek) kwamen kijken wie ik was en wat ik kwam doen. Dat contact met deze dieren heb je niet tijdens reguliere bezoekuren. (Zie foto hieronder).

Na dertig jaar verveelt het dus nog totaal niet. En met mijn inmiddels 48 jaar ben ik nog lang niet de oudste in de organisatie. De verplichte pensioenleeftijd voor vrijwilligers ligt op 80 jaar. En ik ben vastbesloten die mijlpaal te halen. En dan af te zwaaien na een dienstverband van 62 jaar!